Trang chủ / Blog / Quy định về việc sử dụng gas lạnh và việc thu hồi gas lạnh ở Việt Nam

Quy định về việc sử dụng gas lạnh và việc thu hồi gas lạnh ở Việt Nam

facebook twitter linkedin pinterest

1. Giới thiệu

Gas lạnh (hay còn gọi là môi chất lạnh) là các chất được sử dụng trong hệ thống làm lạnh của các thiết bị như điều hòa không khí, tủ lạnh, xe ô tô… Việc sử dụng và thu hồi gas lạnh không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của hệ thống mà còn có tác động trực tiếp đến môi trường. Do các chất làm lạnh như HCFC, HFC có tiềm năng gây nóng lên toàn cầu (Global Warming Potential – GWP) và làm suy giảm tầng ô‑dôn, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều quy định nhằm hạn chế sử dụng và thiết lập các quy trình thu hồi, tái sử dụng hoặc tiêu hủy an toàn.

2. Các quy định về sử dụng gas lạnh

2.1. Cam kết quốc tế và lộ trình giảm tiêu thụ

Việt Nam đã tham gia và phê chuẩn Công ước Vienna, Nghị định thư Montreal và các văn kiện sửa đổi, bổ sung như Nghị định thư Kigali. Theo đó:

Từ ngày 1/1/2013, Việt Nam đã ngừng tiêu thụ HCFC ở mức cơ sở.
Từ 1/1/2020, mức tiêu thụ HCFC được giảm khoảng 35% so với mức cơ sở ban đầu và dự kiến giảm tới 67,5% vào năm 2025 (theo thông tin từ [greendc.vn]).
Lộ trình đối với HFC cũng được quy định rõ ràng: các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, sẽ ngưng tiêu thụ HFC ở mức cơ sở từ năm 2024 và giảm dần theo các giai đoạn, hướng tới mục tiêu giảm 80% so với mức tiêu thụ cơ sở vào năm 2045 (tham khảo[baotainguyenmoitruong.vn]).

2.2. Các nghị định và thông tư liên quan

Một số văn bản pháp luật quan trọng đã quy định về việc quản lý nhập khẩu, sử dụng và kinh doanh các chất làm lạnh gồm:

Nghị định 87/2018/NĐ-CP về hoạt động kinh doanh khí, trong đó có những quy định liên quan đến điều kiện kinh doanh và quản lý chất làm lạnh (xem chi tiết tại [thuvienphapluat.vn]).
Thông tư 05/2020/TT-BCT của Bộ Công Thương, sửa đổi Thông tư liên tịch 47/2011, quy định việc quản lý nhập khẩu, xuất khẩu và tạm nhập – tái xuất các chất làm suy giảm tầng ô‑dôn, bao gồm cả các chất HCFC và HFC ([luatvietnam.vn]).
Các văn bản khác của Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng hướng dẫn quản lý, giám sát nhập khẩu – xuất khẩu các môi chất lạnh theo cam kết quốc tế (tham khảo [vbpl.vn]).

Những văn bản này không chỉ điều chỉnh về khối lượng nhập khẩu theo hạn ngạch mà còn đặt ra yêu cầu về chất lượng và an toàn trong quá trình lưu thông, sử dụng gas lạnh.

3. Các quy định về thu hồi gas lạnh

3.1. Tầm quan trọng của thu hồi gas lạnh

Thu hồi gas lạnh là quá trình chuyển đổi chất làm lạnh từ hệ thống về bình chứa nhằm bảo quản, tái sử dụng hoặc xử lý an toàn, tránh phát thải trực tiếp vào khí quyển gây hại cho môi trường. Việc này đóng vai trò quan trọng trong:

Giảm thiểu phát thải các chất có GWP cao, góp phần hạn chế biến đổi khí hậu.
Bảo vệ tầng ô‑dôn bằng cách tránh phát thải những chất làm suy giảm tầng ô‑dôn.
Tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp khi có thể tái sử dụng chất làm lạnh chưa bị nhiễm bẩn ([acool.com.vn]).

3.2. Quy định và hướng dẫn kỹ thuật

Mặc dù Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong việc loại trừ tiêu thụ CFC, Halon và giảm HCFC, hiện vẫn còn tồn tại những thách thức trong lĩnh vực thu hồi và tiêu hủy F-Gas. Một số điểm cần lưu ý trong quy trình thu hồi gas lạnh bao gồm:

Tuân thủ các quy định an toàn khi thao tác thu hồi, như đeo kính bảo hộ, găng tay, và sử dụng thiết bị đo kiểm chính xác.
Sử dụng bình thu hồi có dung tích phù hợp, không trộn lẫn các loại gas lạnh khác nhau và luôn không vượt quá 80% dung tích chứa.
Kiểm định định kỳ (ví dụ, sau 5 năm sử dụng) của bình thu hồi nhằm đảm bảo an toàn vận hành ([acool.com.vn]).

Ngoài ra, các dự án và hội thảo do Bộ Môi trường và các đối tác quốc tế tổ chức đã chia sẻ kinh nghiệm về quản lý, thu hồi và tiêu hủy các chất F-Gas. Ví dụ, hội thảo “Hội thảo mô hình thu hồi và tiêu hủy các chất HCFC và HFC tại Việt Nam” tại Đại học Bách khoa Hà Nội đã nêu ra những thách thức cũng như đề xuất các giải pháp kỹ thuật và chính sách cụ thể nhằm triển khai thành công việc thu hồi gas lạnh ([hust.edu.vn]).

4. Thách thức và định hướng phát triển

Mặc dù có những quy định pháp lý rõ ràng, tuy nhiên việc thực hiện thu hồi gas lạnh tại Việt Nam vẫn gặp một số khó khăn:

Chưa có quy định cụ thể về thu gom và tiêu hủy F-Gas: Một phần do khối lượng F-Gas sử dụng trong các thiết bị ngày càng tăng, trong khi hệ thống quản lý chưa được hoàn thiện.
Yêu cầu cao về an toàn và đào tạo: Việc vận hành máy thu hồi và kiểm định bình chứa đòi hỏi đội ngũ kỹ thuật viên được đào tạo bài bản.
Thiếu các chính sách hỗ trợ: Cần có cơ chế ưu đãi, hỗ trợ kỹ thuật và tài chính cho các doanh nghiệp đầu tư vào hệ thống thu hồi và tái chế gas lạnh.

Định hướng phát triển trong tương lai cần tập trung vào:

Xây dựng hệ thống quản lý vòng đời cho môi chất lạnh, từ sử dụng, thu hồi đến tái chế và tiêu hủy.
Đẩy mạnh đào tạo, kiểm định thiết bị và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường đối với các doanh nghiệp sử dụng gas lạnh.
Triển khai các dự án hợp tác quốc tế nhằm chia sẻ kinh nghiệm và công nghệ mới.

5. Kết luận

Việc quản lý sử dụng và thu hồi gas lạnh theo các nghị định của Chính phủ Việt Nam không chỉ đáp ứng cam kết quốc tế mà còn góp phần bảo vệ môi trường, giảm thiểu biến đổi khí hậu và đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Các văn bản pháp luật như Nghị định 87/2018/NĐ-CP, Thông tư 05/2020/TT-BCT cùng các hướng dẫn kỹ thuật liên quan đã tạo ra một khung pháp lý vững chắc. Tuy nhiên, việc thực hiện còn gặp không ít thách thức đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp.

Việc nâng cao ý thức và thực hiện nghiêm túc các quy định về sử dụng và thu hồi gas lạnh là nhiệm vụ cấp bách của tất cả các bên liên quan, góp phần xây dựng một môi trường bền vững cho tương lai.

Nguồn tham khảo